Tσιμπούρια, οι πιο σοβαροί διαβιβαστές νοσημάτων μετά τα κουνούπια - Τι να προσέξετε
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι κρότωνες τείνουν να γίνουν μια αυξανόμενη απειλή για την υγεία ανθρώπων και ζώων.
«Καμπανάκι» χτυπούν οι επιστήμονες καθώς αυξάνονται τα περιστατικά με τσιμπήματα τσιμπουριών, που φαίνεται να είναι οι πιο σοβαροί διαβιβαστές νοσημάτων μετά τα κουνούπια.
Πρόσφατη έκθεση του ΕΟΔΥ επισημαίνει ότι οι κρότωνες (τσιμπούρια) μπορούν να μολύνουν τους ανθρώπους με βακτήρια, ιούς και παράσιτα που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες. Μεταξύ άλλων μπορούν να μεταδώσουν σοβαρές λοιμώξεις στον άνθρωπο, όπως η νόσος του Lyme, η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα και ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας–Κονγκό (CCHF), καθώς και ασθένειες στα ζώα, όπως η ερλιχίωση και η πιροπλάσμωση.
Ο κίνδυνος προσβολής του ανθρώπου από νοσήματα που μεταδίδονται από τσιμπούρια είναι σχετικά μικρός, ακόμη και εάν το τσιμπούρι έχει προσκολληθεί, τραφεί και είναι μολυσμένο. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να τηρούνται τα ενδεικνυόμενα μέτρα προστασίας, καθώς τα νοσήματα που μεταδίδονται από μολυσμένα τσιμπούρια μπορεί να είναι σοβαρά. Ο κίνδυνος νόσησης εξαρτάται από τη γεωγραφική περιοχή, την εποχή του έτους, το είδος του τσιμπουριού και -για τη νόσο Lyme- από τη διάρκεια προσκόλλησης του τσιμπουριού στο δέρμα.
Οι κρότωνες (τσιμπούρια) διαθέτουν 4 ζεύγη ποδιών (αντί για 3 που διαθέτουν τα έντομα) και ανήκουν στην Υποκλάση των Ακάρεων (Κλάση Αραχνιδίων). Χαρακτηρίζονται ως εξωπαράσιτα που τρέφονται με το αίμα θηλαστικών, πτηνών, ερπετών και αμφιβίων και αποτελούν (μετά τα κουνούπια) τους σημαντικότερους διαβιβαστές νοσημάτων παγκοσμίως. Ένα κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι απαντώνται σε πολλούς φαινοτύπους με διαφορετικά χρώματα, από κοκκινωπά έως σκούρα καφέ ή μαύρα/γκρι.
Πού βρίσκονται
Επίσης μπορούν να αναρριχηθούν στα φυτά ή να περπατούν στο έδαφος και επιτίθενται στα διερχόμενα ζώα ή τον άνθρωπο χρησιμοποιώντας τα άγκιστρα που έχουν στα πόδια τους στήνοντας ουσιαστικά «ενέδρα». Τα βρίσκουμε σε περιοχές με βλάστηση, όπως δάση, λιβάδια, περιοχές με θάμνους και πάρκα, ανάλογα με το είδος τους. Είναι πιο δραστήρια από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο, αλλά απαντώνται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Νοσήματα και κρότωνες
Τα νοσήματα κροτωγενούς προέλευσης (tick-borne diseases) παρουσιάζουν παγκόσμια διασπορά και αυξανόμενη συχνότητα αποτελώντας σημαντική απειλή για τη δημόσια και κτηνιατρική υγεία. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το θανατηφόρο κρούσμα Αιμορραγικού Πυρετού Κριμαίας–Κονγκό (CCHF) στη Θεσσαλία, το οποίο προκάλεσε συναγερμό στις υγειονομικές αρχές.
Ο ιός CCHF μεταδίδεται στον άνθρωπο κυρίως μέσω δήγματος από μολυσμένους κρότωνες και κυκλοφορεί σε φυσικούς ξενιστές όπως οικόσιτα και άγρια θηλαστικά και πτηνά (ιδιαίτερης σημασίας είναι τα αποδημητικά πουλιά), που σπάνια εκδηλώνουν νόσημα.
Η αύξηση των κρουσμάτων αυτών συνδέεται με ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η αποψίλωση δασών, οι αλλαγές στη χρήση γης και η αστικοποίηση, που μεταβάλλουν τα οικοσυστήματα και διευκολύνουν τη διασπορά των παθογόνων. Παράλληλα, η αυξανόμενη ανθεκτικότητα κροτώνων σε βιοκτόνα (ακαρεοκτόνα) επηρεάζει την οικολογία τους.
